ბაბუაწვერა მრავალწლიანი ბალახოვანი მცენარეა
რთულყვავილოვანთა ოჯახიდან, სიმაღლით 5-50 სმ. მთავარღერძიან ფესვთა
სისტემას აქვს კარგად განვითარებული მთავარი ფესვი, სიგრძით 60 სმ-მდე.
დიამეტრით 2 სმ-მდე. სხვადასხვა ფორმისა და ზომის ფოთლები როზეტადაა
შეკრებლი, ისინი ხშირად ლანცეტისებრია, ფოთლის კიდე ამოკვეთილია. ისინი
სიგრძით 10-25 სმ-ია, სიგანით 1,5-5 სმ. მცენარის ყოველი ნაწილი (ფესვები,
ღეროები, ფოთლები) შეიცავს რძეწვენს. ყვავილები ყვითელია, ენისებრი,
ორსქესა, შეკრებილია ცალკეულ ყვავილედებად, დიამეტრით 5 სმ-მდე და შიშველ,
ღრუ უფოთლო საყვავილე კენწეროზე ვითარდებიან. ნაყოფი თესლურაა, ფრენია,
ბოლოვდება ქოჩრით. ბაბუაწვერა ყვავილობს მაის-ივნისში, ნაყოფი კი
დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ შემოდის. ამიტომ, იგი ხშირად ზაფხულის
განმავლობაში მეორე ყვავილობასაც ასწრებს. ბაბუაწვერა საქართველოს თითქმის ყველა რაიონშია გავრცელებული, როგორც მაღალმთიანეთში, ისე დაბლობში. ნედლეულად იყენებენ ბაბუაწვერას
ფესვებს. მათ გვიან შემოდგომით, ფოთლების ჭკნობის ფაზაში თხრიან ნიჩბებით,
მიწას ჩამობერტყავენ, შემოაჭრიან ფოთლების ნარჩენებს, ფესვის წვეროს,
გვერდით წვრილ ფესვებს, რეცხავენ ცივ წყალში და ტოვებენ ჰაერზე რამდენიმე
დღე, სანამ არ შეწყდება მისგან რძეწვენის გამოყოფა. შემდეგ გაშლიან
ქაღალდზე თხელ ფენად, აშრობენ ჩრდილში, კარგი ვენტილაციის პირობებში,
კარგად გამომშრალ ფესვებს ინახავენ მშრალ ადგილზე არაუმეტეს 5 წლისა. ბაბუაწვერას
ფესვებიდან მიიღეს ტრიტერპენის შენაერთები, სიგმასტერინი, ინულინი
(24%-მდე) ქოლინი, ნიკოტინის მჟავა, ფისები, ცვილი, კაუჩუკი (3%-მდე) და
ცხიმი. ხალხურ მედიცინაში ბაბუაწვერას ფესვების ნაყენს იყენებენ
კუჭ-ნაწლავის მოქმედების გასაუმჯობესებლად, როგორც მადის მომგვრელ,
ნაღვლის სადენ საშუალებას. იყენებენ აგრეთვე ბუასილის სამკურნალოდაც. ბაბუაწვერას
ფესვებს აქვთ სიცხის დამწევი და ოფლმდენი მოქმედება. მისგან დამზადებულ
ნაყენს სვამენ ძირმაგარების, ფერისმჭამელების და კანზე გამონაყარის დროს.
ბაბუაწვერას რძეწვენს ისვამენ კოჟრებზე და მეჭეჭებზე. ბაბუაწვერას
ფესვების ნაყენის მოსამზადებლად 10 გრ. დაქუცმაცებული ფესვები (1 სუფრის
კოვზი) მოათავსეთ მომინანქრებულ ჭურჭელში, დაასხით 200 მლ (1 ჩაის ჭიქა)
მდუღარე წყალ, დაახურეთ თავსახური, ჩადგით მდუღარე წყლის აბაზანაში,
ადუღეთ 15 წუთი, ხშირად ურიეთ. შემდეგ გააცივეთ 45 წუთის განმავლობაში.
გადაწურეთ, დარჩენილი მასა გამოწურეთ, შეავსეთ ანადუღარი წყლით საწყისი
მოცულობის (200 მლ-მდე) მიღებამდე. შეინახეთ გრილ ადგილზე არაუმეტეს 2
დღე-ღამისა. ნაყენი რეკომენდირებულია მიიღოთ თბილი სახით 1/3 ჭიქა 3-4-ჯერ
დღეში ჭამის წინ 15 წუთით ადრე, როგორც ნაღვლის დასადენი საშუალება და
კანის იმ დაავადებების დროს, რომლებიც ზემოთ იყო აღნიშნული. კუჭ-ნაწლავის
დაავადების, მეტეორიზმისა და ბუასილის დროს ნაყენი დაამზადეთ
შემდეგნაირად: 2 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ ფესვებს დაასხით 1 ჩაის ჭიქა ცივი
წყალი, დადგით 8 საათის განმავლობაში, გადაწურეთ, მიიღეთ 1/4 ჭიქა 2-ჯერ
დღეში ჭამის წინ. ბულგარულ ხალხურ მედიცინაში ბაბუაწვერას ფესვებს ხმარობენ ათეროსკლეროზის დროს. საფრანგეთსა
და იტალიაში ბაბუაწვერას ფოთლებისაგან ამზადებენ სხვადასხვა სახის
სალათებს, მათ იყენებენ როგორც საერთო გამამაგრებელ საშუალებას.
